Kowalski Kazimierz Józef (1896-1972) bp. Filozof ur w Gnieźnie 2 marca jako syn nauczyciela Leona i Pelagii z Cellerów. Po zdaniu matury w 1914 roku w Gnieźnie wstąpił do seminarium duchownego w Poznaniu. Powołany wkrótce do armii niemieckiej, walczył na różnych frontach jako artylerzysta. W 1919 roku zaciągnął się w szeregi powstańców wielkopolskich i dowodził I baterią poznańską p. artylerii ciężkiej na froncie pod Lesznem. Po zwycięstwie powstania jako kapitan Wojska Polskiego wstąpił ponownie do seminarium duchownego w Poznaniu, a równocześnie prowadził szkolenie artylerzystów w koszarach. W latach 1921-22 studiował teologię w Strasburgu. Po święceniach w Gnieźnie w 1922 roku udał się na studia filozoficzne do Lowanium, gdzie zdobył doktorat na podstawie rozprawy o A. Cieszkowskim. W latach 1925-1926 studiował w Angelicum w Rzymie, a po powrocie do kraju wykładał filozofię i etykę społeczną najpierw w Poznaniu, a od 1927 w Gnieźnie jako wice rektor seminarium duchownego. Habilitował się w 1930 w Krakowie z filozofii tomistycznej i w 1937 w Poznaniu z zakresu estetyki. Zajęty pracą w diecezji, nie przyjął proponowanych katedr uniwersyteckich we Lwowie, Wilnie i Warszawie. Aktywny działacz organizacji katolickich , duchownych, świeckich i misyjnych. Dobry mówca, wygłaszał referaty na zjazdach także zagranicznych, prowadził rekolekcje. Od 1935 był rektorem seminarium duchownego w Poznaniu, wykładał także filozofie tomistyczną na Wydziale Humanistycznym UP. Redagował „Studia Gnesnansia” (1930-1939, 18 tomów) i kwartalnik „Teologia Praktyczna” (Poznań 1939 nr 1-3) Bibliografia publikacji ks Kowalskiego obejmuje ponad 500 pozycji. W 1939 skazany przez gestapo na śmierć, uciekł na Rzeszowszczyznę, tam w Pełkiniach pod nazwiskiem Powelski pracował w tajnym nauczaniu. W 1945 wrócił do Gniezna i objął rektorstwo seminarium duchownego. W 1946 mianowany został bpem Peplińskim, był członkiem kilku komisji episkopatu, czynnie uczestniczył w 4 sesjach II Soboru Watykańskiego. Zmarł w czasie obrad konferencji bpów w Częstochowie 6 maja 1972, pochowany został w katedrze w Peplinie.
Józef Glemp |